Sociaal verpleegkundige Esther: ‘We hebben het erg druk met monkeypox’

Monkeypox (apenpokken) verspreidt zich als een olievlek over de wereld. Eind mei werd ook de eerste Nederlander met monkeypox vastgesteld. Esther den Heijer is sociaal verpleegkundige en werkt in het monkeypoxteam van GGD Haaglanden. Wat is monkeypox precies en hoe kan jij je het beste beschermen? “Als je met de juiste beschermingsmiddelen werkt en afstand houdt, is de kans op besmetting klein.”

Als sociaal verpleegkundige bij de GGD is het de taak van Esther en haar team om de juiste informatie te verzamelen en weer te verspreiden. Ze geven de hele dag door advies aan burgers, mensen met bevestigde monkeypox of het vermoeden van monkeypox, hun contacten, specialisten en huisartsen. Ook maken ze werkinstructies, bemonsteren ze mensen met klachten, vaccineren de kwetsbare doelgroep en doen ze bron- en contactonderzoek.

Wat is monkeypox?

Esther den Heijer: “Monkeypox, in de volksmond ook wel de apenpokken, is een infectieziekte die wordt overgegeven door intensief huid-op-huid contact of via slijmvliescontact. Je kunt last krijgen van koorts, spierpijn, hoofdpijn en vermoeidheid. Daarnaast krijg je last van pokken. Die zien eruit als pustels met een soort kratertje erin. Het vocht dat daarin zit, is erg besmettelijk. Een paar dagen voordat je ziek wordt, ben je al besmettelijk. De infectieziekte wordt al langer in West- en Centraal-Afrika gevonden, maar spreidt zich nu uit over de hele wereld. De infectie werd in Afrika eerst bij dieren aangetroffen, maar mij is niet bekend of er in Europa besmette dieren zijn gevonden.”

“We hebben het momenteel erg druk met monkeypox. Het hebben van de infectie kan ook erg pijnlijk zijn. Monkeypox wordt nu het meest doorgegeven door mannen die seks hebben met mannen. Het kan ook overgegeven worden door intensief knuffelen, of via beddengoed. Als iemand pokken in zijn mond heeft, dichtbij en tegenover een ander zit en met consumptie praat, kan de infectie ook worden overgegeven. De pustels kunnen overal voorkomen, maar je ziet ze vooral bij genitaliën, op de handen en bij de mond. Maar onthoud goed: monkeypox is géén soa en iedereen kan het in principe krijgen. Het aantal besmettingen neemt in een rap tempo toe.”

Hoe zit het met vaccineren?

“We zijn al aan het vaccineren tegen monkeypox. De doelgroep is mensen die PrEP slikken en mannen die seks hebben met mannen. Zij krijgen de pokkenvaccinatie die in Nederland voor 1974 werd gevaccineerd bij kinderen. De monkeypox en de normale pokken hebben veel overeenkomsten. De vaccinatie is al getest op dieren met monkeypox en bleek daar effectief. Hoe dit bij mensen zit, weten we nog niet precies. Zorgmedewerkers worden nog niet gevaccineerd, de vaccinatievoorraad is beperkt.”

Wat moet je doen als je contact hebt gehad met iemand die monkeypox heeft?

“Houd jezelf goed in de gaten en bel de GGD. Binnen 21 dagen na blootstelling met iemand met monkeypox merk je of je de infectie wel of niet hebt. Als je klachten krijgt, zoals hoofdpijn, koorts, spierpijn, vermoeidheid of het ontstaan van pustels, moet je aan de bel trekken.”

Hoe kunnen verpleegkundigen en verzorgenden zich voorbereiden?

“Het RIVM stuurde deze week naar alle ziekenhuizen een richtlijn en toolkit. Zo weten zij goed hoe ze met monkeypox moeten omgaan. Zo moeten patiënten met bevestigde monkeypox, net als coronapatiënten, geïsoleerd verpleegd worden. Als je denkt dat een iemand monkeypox heeft, is het belangrijk dat je beschermende kleding draagt. Denk aan een mondmasker en handschoenen. Dit zijn dezelfde beschermingsmiddelen die je gebruikt bij een coronabesmetting. Als je met de juiste beschermingsmiddelen werkt en afstand houdt, is de kans op besmetting klein.”

“Daarnaast is het belangrijk om goed iemands verhaal uit te vragen. Wij spreken bijvoorbeeld veel mensen die bang zijn dat ze monkeypox hebben, maar vervolgens blijken het waterpokken te zijn. Raak dus niet meteen in paniek. Het RIVM en de lokale GGD’s hebben genoeg informatie. Schroom niet om ons te bellen met vragen.”

Meer weten? Kijk op de website van het RIVM of GGD voor informatie, of bel je lokale GGD.